Lamrim 2022
TÓM TẮT BÀI GIẢNG LAMRIM 2022
TUẦN 13 - NGÀY 23/07/2022
CHỦ ĐỀ: THIỀN VỀ VÔ THƯỜNG VÀ CÁI CHẾT
(Do Thầy Khangser Rinpoche hướng dẫn)
- Bắt đầu từ Ngày thứ 10 của Lamrim hướng dẫn chúng ta cách thực hành thiền quán về vô thường. Khi nói về vô thường, Lamrim đề cập đến vô thường theo 3 khía cạnh:
(1) Cái chết là chắc chắn.
(2) Thời điểm chết thì không thể nào xác định được.
(3) Vào lúc chết, chỉ có pháp mới giúp được chúng ta.
- Khi thực hành thiền quán về điểm thứ nhất, có 2 phương pháp thiền quán. Một là nghĩ rằng cái chết của bản thân là chắc chắn. Hai là nghĩ rằng cái chết của những người khác cũng là điều chắc chắn.
+ Nếu như ta chắc chắn sẽ chết thì trước khi chết, ta phải làm gì? Chỉ khi nào hiểu rằng cái chết là chắc chắn thì ta mới phát sinh động lực tìm hiểu đâu là ý nghĩa, mục đích sống thực thụ của cuộc đời này.
+ Có một điều rất thú vị là sức khỏe và thọ mạng của con người khá phụ thuộc vào cách suy nghĩ của chúng ta. Nếu người nào sống có mục đích rõ ràng thì người đó dường như sống khỏe mạnh hơn và thọ mạng được kéo dài hơn.
+ Có một quyển sách rất thú vị có tựa đề Tiếng việt là “Đi tìm lẽ sống”. Tác giả của quyển sách này là một nhà tâm lý học, bị bắt vào trại tập trung giam giữ người Do Thái ở Đức trong suốt Đệ nhị Thế chiến. Trong quyển sách này, tác giả nhắc đến khá nhiều nguyên nhân của cái chết như chết vì tự sát, chết vì thân bệnh… Tác giả chỉ ra một điểm thú vị rằng là người nào có mục đích sống rõ ràng thì có sức khỏe tốt và tuổi thọ kéo dài hơn.
+ Khi nói cái chết là chắc chắn, điểm này ngụ ý rằng ta phải xác định được mục tiêu của cuộc đời này vì cái chết lúc nào cũng đang tiến đến cận kề với chúng ta. Và mục tiêu tốt nhất của đời người này là làm lợi lạc cho người khác. Ta hãy nỗ lực làm lợi cho người thân và những người xung quanh, như thế ta mới có đủ năng lượng để sống trong cuộc đời này. Nếu sống không có mục tiêu rõ ràng thì thường xuyên chúng ta sẽ cảm thấy cuộc sống này rất mệt mỏi.
+ Sau khi thiền quán về cái chết của bản thân, chúng ta tiếp tục thiền quán về cái chết của những người khác. Tiếp theo, chúng ta nghĩ về cái chết của những người mà mình không thích hoặc mình ghét, nghĩ rằng thậm chí những người mình ghét cũng không thoát được cái chết, nên không có lý do gì để nổi sân với những người đó.
+ Một khía cạnh khác của việc thiền quán về cái chết là khi ta nghĩ về sự chắc chắn của cái chết nhưng hiện tại mình còn sống thì ta phải cảm thấy hoan hỷ vì điều đó.
- Điểm thứ 2 khi thiền quán về vô thường là không thể nào xác định được thời điểm chết. Ta hãy thực hành như sau: trước khi đi ngủ, hãy nghĩ rằng đây là đêm cuối cùng của cuộc đời và ta sắp sửa chết, sau đó ta quán tưởng Ruộng Phước và cầu nguyện Ruộng Phước hãy gia trì cho cái chết của mình và gia đình mình. Buổi sáng thức dậy, ta thấy mình vẫn còn sống thì hãy hoan hỷ vì có thêm một ngày nữa để sống. Nếu ta thực hành như thế vào mỗi buổi tối thì sau này tại thời điểm ta sắp sửa chết thực sự, Ruộng Phước tự nhiên sẽ xuất hiện trong tâm chúng ta.
+ Điều quan trọng nhất ở điểm này là không ai biết trước được thời điểm nào ta sẽ chết và khi nào người thân của mình sẽ phải ra đi. Sự bất định của cái chết ngụ ý rằng khi ta còn sống, còn gặp gỡ được người thân trong gia đình thì đó thực sự là một ân phước, một sự may mắn. Và ta phải cảm thấy biết ơn với Tam Bảo/ đức Phật/ Ruộng Phước vì đã không ngừng gia trì cho chúng ta. Đó là những điểm cần thực hành trong tuần này.
+ Cần lưu ý rằng giáo lý về cái chết không phải là để khiến ta sợ hãi, mà đây là cách ta tiếp nhận thực tế về cuộc đời này, qua đó biết cách sống đúng đắn hơn. Và chính vì cái chết là một thực tế không thể tránh khỏi, nên ta phải thiền quán để bản thân có thể làm quen và tiến đến chấp nhận thực tế này, để khi có biến cố xảy ra, có ai trong gia đình hoặc bản thân ta phải thực sự phải đối mặt với cái chết thì ít nhất ta đã có sự chuẩn bị.
+ Điều quan trọng khi nghĩ về cái chết là chúng ta đừng nhìn vào mặt tiêu cực mà hãy nhìn vào mặt tích cực của sự việc. Đó là mỗi khi nghĩ đến những người thân của mình đã qua đời thì ta đừng bám chấp, đừng nghĩ quá nhiều về quá khứ mà hãy hướng về tương lai. Ta hãy thấy vui và hạnh phúc vì có những người thân khác vẫn còn sống với chúng ta.
- Khía cạnh thứ 3 khi thiền quán về vô thường là nghĩ rằng vào thời điểm chết, chỉ có Phật pháp mới giúp được chúng ta. Thầy vẫn thường hay lấy ví dụ là giáo pháp của đức Phật như thuốc chữa bệnh, không chỉ giúp được chúng ta vào thời điểm chết mà còn có giúp được chúng ta sau cái chết. Ngay ở thời điểm chết, nếu ta có thể nhớ đến Tam Bảo/ đức Phật/ Ruộng Phước thì có cơ hội rất cao được Tam Bảo gia hộ chúng ta có thân trung ấm tốt, nhờ đó sẽ có được đời tái sinh tốt đẹp. Khi ta chết và đã đi vào cõi trung ấm thì chỉ có một điều duy nhất giúp ta trong cõi trung ấm là tín tâm của bản thân vào Tam Bảo/Ruộng Phước.
+ Bài tập thực hành thiền trong tuần này là mỗi tối trước khi đi ngủ, nghĩ đến Ruộng Phước thì sẽ rất có ích. Nếu làm mỗi ngày đều đặn như thế thì vào thời điểm cái chết thực sự đến với mình, ta đã có sẵn thói quen nhớ đến Ruộng Phước trong lúc chết và trong cõi trung ấm.
+ Điểm then chốt và quan trọng nhất để chúng ta có được tái sinh ở nơi mình mong muốn là chúng ta phải có được khả năng cầu nguyện với đức Phật/ Ruộng Phước và thực sự nhận được sự gia trì từ đức Phật/ Ruộng phước. Thông qua năng lực gia trì của Ruộng Phước, ta có thể tích lũy phước báu và công đức. Chỉ khi nào tích lũy đủ phước báu và công đức thì chúng ta mới có thể có được đời tái sinh như ý.
+ Chúng ta có thể đọc cuốn sách Children Who Remember Previous Lives, nói về những đứa trẻ nhớ được tiền kiếp của chúng. Quyển sách này là một tập hợp của nhiều chứng cứ khoa học để chứng minh rằng cái chết không phải là sự kết thúc của tất cả sự việc mà sau cái chết còn có quá trình đi tái sinh vào một kiếp sống mới. Ở đây chúng ta được học rằng ở thời điểm chết, trong quá trình ở trong cõi trung ấm và đi tái sinh thì chỉ có sự gia trì của Tam Bảo/ Ruộng Phước mới có thể giúp ích được cho chúng ta.
- Sau buổi học hôm nay, mỗi khi ta gặp gỡ người thân, hãy suy nghĩ rằng người thân của mình vẫn còn sống và bản thân cũng vẫn còn sống nên ta hãy phát tâm hoan hỷ vì điều đó.
- Cuộc đời của chúng ta diễn ra như thế này: khi ta còn nhỏ, chỉ cần một que kim cũng đã đủ làm mình hạnh phúc. Khi dần lớn lên, ta hạnh phúc khi có được một chiếc xe máy. Khi lớn lên chút nữa, ta cảm thấy hạnh phúc khi có được căn nhà. Diễn tiến đó cho thấy mức độ hạnh phúc của chúng ta bị lạm phát theo thời gian như thế nào, càng ngày hạnh phúc của chúng ta càng trở nên đắt đỏ. Khi chúng ta bắt đầu cảm thấy “ồ, tôi chỉ hạnh phúc khi có được xe máy” thì một cây kem không còn khả năng làm cho chúng ta hạnh phúc nữa. Sự thật hiển nhiên rằng khi niềm hạnh phúc ngày càng trở nên đắt đỏ thì chúng ta càng khó có cơ hội được hạnh phúc.
- Tất cả những pháp tu tập thiền quán ở đây cho ta thấy một điều rằng thật ra có rất nhiều điều nho nhỏ làm chúng ta cảm thấy hạnh phúc, như chỉ đơn giản nghĩ đến việc bản thân mình và người thân của mình vẫn còn sống thì cũng có thể làm ta cảm thấy hạnh phúc. Nhưng niềm hạnh phúc đến từ những suy nghĩ nho nhỏ như thế sẽ không xảy ra nếu chúng ta không bỏ công thực hành.
- BÀI TẬP TRONG TUẦN: Thực hành thiền quán về cái chết là chắc chắn. Cụ thể, trước tiên, ta thiền quán về cái chết của bản thân và của những người thân, tiếp theo là nghĩ đến cái chết của những người mà ta không ưa hoặc ghét. Khi nghĩ rằng người mà mình ghét cũng không thoát được cái chết thì ta không có lý do gì để giữ tâm sân giận đối với người đó. Bên cạnh đó, chúng ta cũng cần thực hành mỗi tối trước khi ngủ, nghĩ rằng đây là ngày cuối cùng trong cuộc đời mình. Sau khi nghĩ như thế, chúng ta hãy quán tưởng Ruộng Phước và cầu nguyện Ruộng Phước gia trì cho bản thân chúng ta và cho tất cả chúng sinh vượt qua mọi chướng ngại. Sáng hôm sau khi thức dậy, ta cảm thấy thật hạnh phúc vì vẫn còn sống và phát tâm tri ân với Ruộng Phước/ Tam Bảo vì đã gia trì cho chúng ta.
