Nhập Bồ Tát Hạnh 2019
TÓM TẮT BÀI GIẢNG NHẬP BỒ TÁT HẠNH
TUẦN 87 - NGÀY 12/03/2023
PHẨM 6: NHẪN NHỤC
BÀI KỆ 128
Ví như có vài người của vua
Gây tổn hại cho nhiều người khác,
Nhưng với người tầm nhìn xa rộng
Dù có thể, cũng chẳng trả thù
- Bài kệ lấy ví dụ có vài người như một số thân thích của vua gây tổn hại cho dân chúng, trong đó có mình. Nhưng ta cũng đâu thể nào loại trừ hết tất cả người của vua, nên cách duy nhất là chỉ có thể nhẫn nhịn mà thôi. Nếu ta là người có tầm nhìn xa rộng, là người thông minh thì dù có trả thù được người đó, cũng không có trả thù, vì nếu ta có trả thù người đó thì vua cũng gây ra tổn thất khác cho ta.
BÀI KỆ 129
Bởi kẻ ấy chẳng phải đơn độc
Lại là lính của vua uy quyền,
Cũng thế, dù kẻ hại yếu kém
Chẳng thể nào có thể xem thường
- "Bởi kẻ ấy chẳng phải đơn độc/Lại là lính của vua uy quyền”: Lấy ví dụ về tên hầu cận của ông vua. Cho dù người đó rất yếu kém, ta có thể đánh bại người đó nhưng nếu ta khôn ngoan thì ta không bao giờ đánh bại hầu cận của vua vì đằng sau tên hầu cận đó chính là đức vua rất uy quyền. Nếu ta làm hại tên hầu cận đó thì đức vua sẽ gây tổn thất rất nặng nề cho mình. Cho nên nếu khôn ngoan, ta sẽ không trả thù.
- Ở đây lấy ví dụ như vậy để nói về ác nghiệp. Một ác nghiệp nho nhỏ cũng không nên xem thường. Nếu phạm phải một ác nghiệp nho nhỏ thì hậu quả sẽ rất nặng nề, nên dù ác nghiệp thế nào cũng đừng xem thường và cố gắng không mắc phải. Bài kệ này khuyên chúng ta hãy thực hành nhẫn nhục cả với những khó khăn nho nhỏ. Vì nếu những điều nho nhỏ đó mà không nhẫn nhục được sẽ khiến ta phải gánh chịu hậu quả nặng nề sau đó.
BÀI KỆ 130
Là lính của nữ nhân địa ngục
Và của cả các Đấng Đại Bi
Nên như dân đối ông vua dữ
Làm hài lòng cho các chúng sinh
- "Các Đấng Đại Bi” ở đây là các đức Phật. Những điều nho nhỏ như vậy mà ta không chịu nhẫn nhục thì đằng sau các ác nghiệp nho nhỏ đó là những hậu quả nặng nề khiến ta chịu khổ đau ở địa ngục. Bên cạnh đó, nếu ta không nhẫn nhục với những điều nho nhỏ thì sẽ không thành tựu được các pháp hành của mình, như vậy các đức Phật, các Đấng Đại Bi cũng không hoan hỷ.
- "Nên như dân đối ông vua dữ/Làm hài lòng cho các chúng sinh”: “Ông vua dữ” là hình ảnh ví cho những đau khổ cùng cực nơi địa ngục. Nếu ta là thần dân trong một vương quốc có ông vua dữ thì cách duy nhất ta có thể làm là làm ông vua đó hài lòng, không để ông vua đó làm tổn thất đến mình. Dù ông vua có đối xử bất công thế nào với mình thì ta vẫn phải nhẫn nhịn. Cũng giống như vậy, ta phải luôn nhẫn nhịn đối với tất cả mọi chúng sinh.
- Tương tự, một vị Bồ-tát thực hành các hạnh Bồ-tát, cho dù chúng sinh có phạm nhiều ác nghiệp thế nào, vị Bồ-tát lúc nào cũng cố gắng phụng sự, làm hài lòng, mang lợi lạc đến cho tất cả mọi chúng sinh. Tại sao như thế? Vì làm hài lòng các chúng sinh sẽ làm Phật hoan hỷ, tích tập được vô lượng công đức, từ đó sẽ thành Phật. Phẩm 6 khuyên chúng ta thực hành nhẫn nhục đối với tất cả mọi chúng sinh, vì thực hành nhẫn nhục đối với chúng sinh là cách tốt nhất để làm hài lòng chúng sinh.
BÀI KỆ 131
Dù vua như thế có tức giận
Thì có thể nào khiến cho ta
Nếm trải tai hại nơi địa ngục
Như khi làm trái lòng chúng sinh?
BÀI KỆ 132
Dù vua như thế có vui mừng
Thì cũng chẳng thể cho ta được
Mọi điều chứng đắc là quả Phật
Như khi làm hài lòng chúng sinh
- Cả 2 bài kệ 131 và 132 nói rằng làm hài lòng tất cả chúng sinh sẽ có kết quả tối thắng, rốt ráo là thành Phật. Vì bằng cách nhẫn nhục với tất cả chúng sinh, ta có thể tích góp vô lượng công đức và thành Phật. Ở đây khuyên ta hãy nhẫn nhục và làm hài lòng tất cả chúng sinh, đây là cách duy nhất, tốt nhất để thành Phật. Bản thân Đức Phật cũng không thể cho ta quả vị Phật nhưng chúng sinh có thể cho ta quả vị Phật đó nên hãy làm hài lòng tất cả mọi chúng sinh.
BÀI KỆ 133
Việc làm cho chúng sinh hoan hỷ
Cần chi nói thành Phật sau này
Đời này thôi cũng đầy phúc lộc
Tiếng tốt, an vui, sao chẳng thấy?
- Bài kệ nói rằng việc làm chúng sinh hoan hỷ mang đến kết quả tốt đẹp ở nhiều đời sau là có thể thành Phật. Thậm chí ở đời này thôi cũng cho ta những kết quả tốt đẹp, đó là có nhiều phúc lộc, tiếng tốt, an vui, sao ta không thấy được chuyện đó? Điều tốt nhất làm chúng sinh hoan hỷ là hãy thực hành nhẫn nhục với tất cả mọi chúng sinh.
- Có điểm khác biệt giữa con người và con thú. Một người cho con chó ăn, nhưng lại đánh nó. Dù bị đánh, con chó vẫn quấn quýt, chạy theo người đó miễn là cho nó ăn. Con người thì khác. Ta sỉ nhục, lăng mạ, đánh một người, đồng thời vẫn cho người đó phần ăn, dù đó là phần ăn ngon nhất trên thế gian, nhưng người đó vẫn không có vui. Con thú miễn sao có thức ăn là nó vui, con người thì trân trọng tính nhẫn nại với nhau hơn.
- "Đời này thôi cũng đầy phúc lộc/ Tiếng tốt, an vui, sao chẳng thấy?”: Đời này chỉ cần thực hành nhẫn nhục cũng sẽ có nhiều kết quả tốt đẹp như phúc lộc, tiếng tốt, an vui, sao ta không thấy được những điều tốt đẹp đó? Hơn nữa, nếu sống không kiên nhẫn thì cũng dễ có nhiều bệnh tật trên thân. Bài kệ này nói rằng trong cuộc đời này thực hành nhẫn nhục sẽ mang cho ta rất nhiều lợi lạc.
- Trong tuần này hãy học thuộc lòng đoạn kệ 133. Và chúng ta đọc từ đầu đến cuối phẩm 6 về nhẫn nhục, thấy bài kệ nào chạm đến trái tim mình thì học thuộc lòng và thực hành bài kệ đó. Nói đến nhẫn nhục, có 3 loại nhẫn nhục: nhẫn nhục với người làm hại mình, nhẫn nhục với hoàn cảnh khó khăn và pháp nhẫn (nhẫn nhục để học và hiểu pháp). Thông thường một người bình thường khi có việc không hay xảy ra với mình thì sẽ mất kiên nhẫn ngay lập tức. Do đó, bất cứ lúc nào có hoàn cảnh khó khăn, chuyện không hay xảy ra với mình thì ta hãy đọc lại bài kệ đó và thực hành nhẫn nhục.
- Điều quan trọng thứ 2 là bất cứ lúc nào rơi vào hoàn cảnh khó khăn, ta hãy tự nhắc nhở bản thân là thực hành nhẫn nhục thực ra có lợi cho mình nhiều hơn là mang lợi cho người khác. Nếu ta có sinh sống ở vùng có thiên tai, mất mát thì cũng thực hành nhẫn nhục trong hoàn cảnh khó khăn đó.
- Điều quan trọng thứ 3 là ta cần thay đổi từ thói quen xấu sang thói quen tốt. Con người trong lúc có khó khăn hay tìm quên trong rượu hoặc thuốc lá nhưng chỉ là quên tạm thời, rượu hay thuốc lá chỉ phân tán tâm mình lúc đó chứ không giải quyết được vấn đề gì cả, mà ngược lại gây hại cho sức khỏe của mình. Cho nên ta cần thay đổi thói quen xấu đó như thay vì uống rượu, hút thuốc lá, hãy uống trà hay cô-ca không đường…
