Lamrim 2023
TÓM TẮT BÀI GIẢNG LAMRIM 23 – TUẦN 29 - 07.10.2023
Ngày 10
I. Luyện tâm trong những giai đoạn của đạo lộ, chung phạm vi nhỏ.
1. Phát sinh khát khao có được tái sinh tốt đẹp
a. Lỗi không nhớ đến cái chết
b. Lợi ích khi nhớ đến cái chết (niệm chết)
c. Cách niệm chết thật thụ
3 điểm cần thiền quán về vô thường & chết
1. Cái chết là chắc chắn: 3 nguyên nhân ( bài trước)
-Chết là chắc chắn
-Mạng sống giảm dần
- Có thể chết trước khi muốn tu tập
Sách GTTLT trang 506
Nỗi sợ chết, bắt nguồn từ việc không chấp nhận được cái chết xảy đến, cần rèn luyện tâm chấp nhận thực tế đó. Từ đó, hiểu rõ, nhìn nhận, chấp nhận cái chết sẽ xảy đến với mình.
2. Thời điểm chết là không xác định:
Tại sao cần thiền phải thiền quán thời điểm chết là không xác định?
Cần nhớ 2 điều : không ai thoát được cái chết, thời điểm chết của mình, của người thân đều không chắc chắn.
Từ đó phải sống hòa thuận và thật hạnh phúc từ đây cho tới lúc từng người họ ra đi.
ð BTVN: trước khi đi ngủ, nghĩ rằng đây là ngày cuối cùng trong cuộc đời mình và tự hỏi mình cần làm gì.
Trước khi ngủ hãy quán tưởng về Ruộng Phước , và nghĩ rằng đây là ngày cuối cùng của mình. Cầu nguyện ruộng phước cho mình được tái sinh tốt đẹp sau khi chết, và sáng hôm sau khi dậy thì hãy gợi nhớ bản thân là ngày hôm qua đáng lý phải chết nhưng chưa chết, là sự ân phước đến từ Ruộng Phước , biết ơn Ruộng Phước và nổ lực sống hạnh phúc vì mình vẫn còn sống.
Thực hành nhiều lần thì sẽ cảm nhận được niềm hạnh phúc khi mình được sống thêm 1 ngày nữa.
Khi trong tâm có nỗi sợ phát sinh thì tâm luôn dính chặt vào đối tượng gây sợ hãi, không có phương cách nào chuyển tâm ra khỏi đối tượng đó và đánh lạc hướng tâm mình khỏi đối tượng gây sợ hãi. Khi tâm bị kẹt vào nỗi sợ hãi thì hay nghĩ về những viễn cảnh không thực tế, những giả định, viễn cảnh không đúng về cuộc sống, những suy nghĩ không cần thiết đó sẽ khiến cho tâm càng sợ hãi thêm.
ð Khi mình phát hiện trong tâm có nỗi sợ, thì ngay lập tức hãy quán tưởng Ruộng Phước và cầu nguyện Ruộng Phước giúp mình vượt qua nỗi sợ đó, giúp tâm mình tạm đánh lạc hướng khỏi những suy nghĩ không cần thiết kia. Ngoài ra, khi quán tưởng Ruộng Phước, thì tâm mình đã chuyển hướng sang Ruộng Phước, không còn bị kẹt vào những đối tượng gây sợ hãi nữa, dần dần nỗi sợ trong tâm sẽ được điều phục. Khi ngừng suy nghĩ về nỗi sợ, thì nỗi sợ trong tâm sẽ giảm dần.
Tâm con người khá đơn giản: chỉ thấy những gì muốn thấy và chỉ nghe những gì muốn nghe, cho nên, trong quá trình luyện tâm, đưa vào tâm những suy nghĩ mình mong muốn sẽ có được, vd: mình nghĩ rằng mình sẽ có hạnh phúc, thì mình nghĩ một lần, hai lần thì có thể chưa cảm nhận được hạnh phúc, nhưng nghĩ nhiều lần như vậy thì sẽ dần dần sẽ tự làm phát sinh niềm hạnh phúc trong tâm.
ð Trong lúc thiền, hãy xây dựng thói quen nhớ tới Ruộng Phước , thì khi ở thời điểm chết, có nhiều khả năng nhớ tới Ruộng Phước để cầu nguyện, lúc đi vào cõi trung ấm giúp mình nhớ Ruộng Phước, sẽ có nhiều cơ hội được tái sinh lên cõi cao.
Khi tu tập thiền quán, pháp thiền phải có tác dụng lên dòng tâm thức của mình. Pháp thiền quán đó phải thay đổi được cách suy nghĩ của bản thân mình, nếu thiền quán nhiều, mà vẫn suy nghĩ theo cách cũ, không có sự thay đổi nào trong tâm thức, thì phần thiền quán đó chưa đúng. Khi thiền quán về vô thường, kiểm tra xem nó có tác dụng lên dòng tâm thức của mình hay không? nếu thiền đúng sẽ giảm bớt nỗi sợ trong tâm mình.
Thiền về Vô thường - đề mục thứ nhất, đây là đề mục quan trọng, áp dụng kiến thức này vào những việc khác, như: khi gặp vấn đề trong cuộc sống, mình hãy nghĩ rằng vấn đề đó cũng vô thường, nó không tồn tại mãi được, dần dần sẽ qua. Trong quá trình thực hành vô thường, cần mở rộng ra và nghĩ là tất cả những sự việc xung quanh và đến với mình, đều vô thường cả.
Khi thiền quán về điểm căn bản thứ hai: cái chết là không xác định: có 3 nguyên nhân vì sao mình phải nghĩ như thế:
1. Thọ mạng không cố định và ngày càng giảm dần: khi ở thời mạt pháp, thọ mạng của chúng sinh ở cõi Nam Thiệm Bộ Châu ngày càng giảm dần. Thọ mạng không cố định và ngày càng giảm dần, đây là một thực tế phủ phàng của cuộc đời mình. Trong thực tế, cái gì được sinh ra thì cũng bị hoại diệt, cái gì hoại diệt rồi thì cũng được sinh trở lại, đó là thực tế. Ở đây nói đến thời kỳ mạt pháp vì thời kỳ mạt pháp, tất cả tính thiện ngày càng trở nên suy tàn. Ta hãy nhìn vào thức ăn mỗi ngày, ngày qua ngày mình cũng đang ăn những thức ăn có chất độc hại.
2. Có rất nhiều yếu tố đưa đến cái chết, có rất ít yếu tố giúp duy trì thân thể này. Điều này để thuyết phục cái chết có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Tuy nhiên, không nên suốt ngày nghĩ rằng mình chết bất cứ lúc nào, không nên nghĩ mãi như vậy, quan trọng hơn cần nghĩ rằng từ đây đến lúc chết mình cần phải làm gì cho có ý nghĩa. Đây là thông điệp thiền quán về cái chết.
Bài tập: hãy suy nghĩ xem mình muốn làm gì từ đây tới cuối đời. đây là điểm quan trọng nhất. Điều đầu tiên, Thầy luôn nhắc nhở mình là phải “sống mạnh mẽ và hạnh phúc” từ đây cho tới lúc mình chết. Còn 2 điều còn lại thì mình tự tìm. “Sống mạnh mẽ và hạnh phúc” luôn tự nhắn nhủ bản thân như vậy liên tục thì sẽ giúp mình có được nhiều sức mạnh để vượt qua mọi trở ngại trong cuộc sống.
Đâu là phương pháp thiền quán tốt nhất? đó là biết được phương pháp thiền về nhiều thứ khác nhau.
Lamrim hướng dẫn nhiều pháp thiền quán về nhiều đề mục khác nhau. Hãy xem tất cả các thiền quán khác nhau trong Lamrim là bộ công cụ, để khi gặp trở ngại, phiền não trong tâm thì biết lấy công cụ nào để đối trị với từng loại phiền não khác nhau. Pháp thiền có hiệu quả với người này thì chưa chắc có hiệu quả đối với người khác. Mỗi người đều có trở ngại riêng và pháp đối trị khác nhau. Cần phải thấy được sự chuyển hóa nội tâm sau khi thực hành thiền quán.
3. Không biết lúc nào chết vì thân xác này thật vô nghĩa
