Lamrim 2025
TUẦN 24 – NGÀY 18/10/2025
CHỦ ĐỀ: NƯƠNG TỰA ĐẠO SƯ
(Tôn sư Khangser Rinpoche hướng dẫn)
Việc thực hành Phật pháp là một quá trình chuyển hóa tâm linh nên cần phải nương tựa một vị thầy đúng nghĩa. Phần này sẽ hướng dẫn chúng ta làm thế nào để nương tựa một vị thầy đúng nghĩa (xem ngày thứ 7, trang 377, quyển 1 Giải Thoát Trong Lòng Tay).
Có nhiều người hỏi Thầy tại sao thời nay có rất nhiều vị thầy giả. Thầy thường hay trả lời rằng vì có nhiều học trò giả nên mới có nhiều vị thầy giả. Khi có học trò giả thì sẽ có thầy giả và khi có thầy giả thì sẽ có học trò giả. Thầy giả và trò giả giống như câu chuyện con gà và quả trứng.
Sách Giải Thoát Trong Lòng Tay hướng dẫn chúng ta làm sao để tránh các vị thầy giả và học trò giả. Theo đó, cuốn sách này đã đề cập đến những phẩm tính của một vị thầy đúng nghĩa và những phẩm tính của một học trò đúng nghĩa.
Vậy những học trò, đặc biệt là những người theo học Phật pháp, cần phải có những phẩm tính nào mới có thể trở thành một học trò đúng nghĩa? Một học trò đúng nghĩa, với những mong cầu chân thật, mới có thể gặp được vị thầy đúng nghĩa. Nếu chúng ta không phải là học trò đúng nghĩa thì sẽ không thể nào tìm được vị thầy đúng nghĩa. Tương tự, một vị thầy đúng nghĩa mới gặp được học trò đúng nghĩa. Cho nên, đầu tiên, chúng ta phải là những học trò đúng nghĩa.
Thầy kể một câu chuyện: ở một ngôi làng nọ, có một vị thầy nói rằng ông ta có một năng lực rất đặc biệt là có thể mang học trò lên cõi tịnh độ của Đức Phật cùng với vị thầy ấy. Tuy nhiên, điều kiện là người học trò đó phải chết cùng vị thầy thì thầy mới có thể mang người học trò đó lên cõi tịnh độ. Vị thầy đó hỏi tất cả các học trò rằng: “Có ai muốn chết cùng ta để lên cõi tịnh độ hay không?” Trong làng không ai muốn chết cả, người nào cũng nói rằng họ vẫn còn có công việc, còn có gia đình… nên không thể chết cùng vị thầy để lên cõi tịnh độ. Dù không muốn chết nhưng mọi người trong làng đều xem vị thầy này là vị thầy có năng lực rất lớn, có thể mang đến lợi lạc và có thể làm được tất cả mọi việc.
Cũng giống như vậy, mỗi lần giảng pháp, vị thầy này đều nói rằng: “Ta có năng lực đặc biệt có thể mang học trò lên cõi tịnh độ với điều kiện là người học trò đó phải chết cùng với ta” và hỏi có người nào muốn chết cùng vị thầy đó hay không. Thông thường trong các buổi giảng, không ai muốn chết cùng vị thầy đó cả. Nhưng trong một buổi giảng nọ, một người tiến lên nói rằng: “Con sẵn sàng chết cùng thầy. Thầy hãy mang con lên cõi tịnh độ”. Vị thầy mới trả lời rằng: “Anh hãy suy nghĩ thật kỹ. Nếu anh lên cõi tịnh độ thì sẽ không thể quay trở về thế giới này được nữa”. Người đó trả lời rằng: “Con đã suy nghĩ kỹ rồi”. Nhưng vị thầy lại bảo: “Anh hãy suy nghĩ thật kỹ và 3 tháng sau hãy quay trở lại đây gặp ta”.
Ba tháng trôi qua, người này lại đến gặp vị thầy và bảo rằng anh ta đã suy nghĩ thật kỹ và đã sẵn sàng chết cùng thầy. Vị thầy lại bảo anh ta về nhà suy nghĩ thật kỹ và đến gặp thầy sau 6 tháng nữa. Anh ta quay trở về và 6 tháng sau lại đến gặp vị thầy một lần nữa. Vị thầy cũng lại bảo anh ta suy nghĩ thật kỹ và đến gặp thầy sau một năm nữa.
Một năm sau, anh ta lại đến gặp vị thầy trong một buổi giảng đại chúng. Anh đứng lên giữa đại chúng và nói với vị thầy rằng: “Thầy bảo con đến sau 3 tháng, 6 tháng và bây giờ là 1 năm. Trong suốt thời gian đó, con đều suy nghĩ kỹ. Con muốn lên cõi tịnh độ cùng với thầy”. Sau đó, vị thầy nói anh ta hãy đến phòng của thầy để nói chuyện riêng. Khi anh ta đến phòng của vị thầy, vị thầy nói rằng: “Sau khi anh xuất hiện, anh đã phá hỏng cả cuộc đời của ta. Trước đây, cuộc đời của ta rất tốt đẹp, người dân ai cũng tôn kính ta. Nhưng rồi anh xuất hiện, nói rằng sẵn sàng chết cùng với ta. Nhưng ta không thể nào chết cùng anh được. Ta còn có công việc trên thế giới này, bây giờ ta chưa sẵn sàng để chết. Anh đã phá hủy tất cả mọi thứ mà ta có”.
Một khi là học trò đúng nghĩa thì sẽ không có chỗ cho những vị thầy giả. Chỉ khi nào có học trò giả thì mới có thầy giả. Cho nên, để trở thành một người học trò đúng mực, ta cần có 3 phẩm tính chính yếu (xem trang 406, quyển 1).
3 PHẨM TÍNH CỦA ĐỆ TỬ
Phẩm tính thứ nhất của người học trò là không thiên kiến. Nghĩa là không được kỳ vọng vị thầy sẽ nói như thế này, như thế kia, không được diễn giải ý của thầy theo những gì mình muốn nghe. Con người thường thích nghe những gì họ muốn nghe, muốn thấy những gì họ muốn thấy. Đó là thiên kiến, là suy nghĩ sai lệch. Khi nghe pháp, chúng ta cần lắng nghe một cách không thiên kiến. Thầy nói thế nào thì chúng ta nghe thế ấy, chứ không suy nghĩ sai lệch về lời nói của thầy, không diễn giải lời nói của thầy theo ý thích của mình.
Phẩm tính thứ 2 của người học trò là phân tích. Khi vị thầy nói một điều gì với mình, ta phải phân tích đúng sai của lời nói đó. Điều gì mà ta không dùng trí óc để phân tích thì không trở thành khoa học được. Khi không phải là khoa học thì không thể là sự thật được. Cho nên, khi giảng pháp cho các đệ tử, Đức Phật luôn nói rằng các ông hãy luôn quán sát và phân tích lời dạy của Như Lai. Cũng giống như vậy, ta cần phải quan sát và phân tích lời dạy của vị thầy. Phân tích là cách duy nhất để tìm ra sự thật.
Thầy luôn nói một điều như thế này: “Từ bi là thông điệp của Thầy, phân tích là chân lý của Thầy; ăn mừng là lời dạy của Thầy”. Nếu có người hỏi lời dạy chủ yếu của Khangser Rinpoche là gì thì ta phải trả lời: “Đó là ăn mừng”. Nếu người khác hỏi thông điệp của Khangser Rinpoche đang truyền tải là gì thì ta phải trả lời: “Đó là từ bi”. Nếu có ai hỏi Thầy đang hướng dẫn chân lý nào thì ta trả lời: “Đó là phân tích”. Nghĩa là Thầy luôn khuyến khích học trò phân tích những lời dạy của Thầy để nhìn thấy sự thật đằng sau tất cả mọi việc.
Trong những lễ kỷ niệm trọng đại như ngày Phật đản, ngày Phật thành đạo, Thầy không thường bảo học trò đọc tụng kinh điển mà lại bảo học trò ăn mừng, tất nhiên là ăn mừng không có bia rượu.
Bây giờ chúng ta đã biết từ bi chính là thông điệp của Thầy, phân tích chính là chân lý của Thầy, ăn mừng chính là lời dạy của Thầy. Thực ra chúng ta không cần phải có lý do đặc biệt mới ăn mừng. Chỉ cần quây quần với nhau, cùng ăn uống, nói chuyện thân tình, vui vẻ thì đó là ăn mừng.
Từ 2-3 năm trước, Thầy đã bắt đầu một chương trình nghiên cứu về thiền. Những học trò tham gia nghiên cứu này phải thực hiện xét nghiệm máu. Họ hành thiền trong một khoảng thời gian rồi xét nghiệm máu lại để xem chỉ số miễn dịch trong cơ thể có được cải thiện hay không. Thầy thực hiện nghiên cứu này dưới sự hợp tác với một bệnh viện ở Đài Loan. Đây là một trong những bệnh viện hàng đầu ở châu Á. Trong khoảng 1-2 tuần nữa, chương trình nghiên cứu này sẽ có được giấy phép dưới tên của Thầy để có thể tiến hành thử nghiệm rộng rãi hơn.
Hôm trước Thầy có một buổi hội thảo với các nhà khoa học. Thầy cũng có giới thiệu chương trình nghiên cứu này và nói rằng Thầy thực hiện nghiên cứu này không phải vì Thầy yêu thích khoa học. Thầy có lý do rất cấp thiết phải làm nghiên cứu này. Bởi vì thời gian trước, học trò của thầy ở bên Mỹ đã dẫn 2 người bạn bị ung thư giai đoạn cuối đến gặp Thầy và hỏi Thầy có cách nào để giúp 2 người này hay không. Lúc đó, Thầy không thể nói với họ rằng bị bệnh nặng như thế là do nghiệp vì điều đó sẽ làm tổn thương đến tâm lý của người bệnh. Thầy cũng không thể nói rằng Thầy cầu nguyện thì họ sẽ hết bệnh vì cầu nguyện không đảm bảo họ sẽ hết bệnh.
Vì thế, Thầy nghĩ rằng việc áp dụng thiền sẽ giúp tăng trưởng hệ miễn dịch để chống chọi với bệnh tật, đặc biệt là bệnh ung thư. Thầy đã tiến hành nghiên cứu của mình kể từ đó.
Khi 2 bệnh nhân đến gặp thầy, bác sĩ nói rằng bây giờ chỉ còn trông chờ khả năng chống chọi với bệnh tật của hệ miễn dịch trong cơ thể, chứ không có trị liệu nào có thể giúp được cả. Thế là Thầy đã giới thiệu phương pháp thiền này với họ. Bác sĩ nói họ chỉ sống được 6 tháng, nhưng sau khi thực hành theo phương pháp thiền của Thầy, họ đã sống được 2 năm. Sau đó họ cũng đã qua đời nhưng Thầy vẫn muốn tiến hành chương trình nghiên cứu này để giúp những bệnh nhân ung thư khác. Thầy nghĩ ra các phương pháp thiền để những người bình thường không tin tưởng vào đạo Phật vẫn có thể áp dụng thực hành và trong các trường hợp bệnh hiểm nghèo, nó có thể giúp cơ thể chống chọi với bệnh tật.
Chúng ta không thể nói trước trong tương lai, nhiều khi các phương pháp thiền này được phổ biến và sẽ có thể giúp được người thân, bạn bè của mình trong các hoàn cảnh khó khăn, bệnh tật. Sau khi có được giấy phép, Thầy dự định sẽ tiến hành thử nghiệm rộng rãi trên 150 người để tìm các bằng chứng khoa học chứng minh rằng các phương pháp thiền này thực sự giúp những người hành thiền có thể tăng trưởng hệ miễn dịch của mình.
Chúng ta lúc nào cũng phải nhớ rằng từ bi là thông điệp của Thầy, ăn mừng là lời dạy của Thầy.
Phẩm tính thứ 3 của người đệ tử là phải khát khao giáo lý, có tâm mong cầu Phật pháp. Nghĩa là ta mong muốn tiếp nhận những lời dạy để áp dụng cho bản thân mình và thay đổi tâm mình, thay đổi được con người của mình trở nên tốt hơn.
10 PHẨM TÍNH CỦA BẬC THẦY
Bên cạnh các phẩm tính của đệ tử, sách Giải Thoát Trong Lòng Tay cũng đề cập đến những phẩm tính của một vị thầy. Người thầy đúng nghĩa cần có 10 phẩm tính. Tại sao người thầy cần có 10 phẩm tính trong khi người học trò chủ yếu chỉ cần 3 phẩm tính? Bây giờ ta phải xem giữa bác sĩ và bệnh nhân thì ai cần phải giỏi hơn ai. Người thầy cũng giống như bác sĩ, còn học trò giống như bệnh nhân. Bác sĩ chắc chắn phải có kiến thức, sự hiểu biết nhiều hơn bệnh nhân thì mới có thể chữa bệnh được cho bệnh nhân. Tương tự, người thầy cần có 10 phẩm tính để đảm bảo vị thầy đó là vị thầy đúng nghĩa (xem trang 405, quyển 1). Và chỉ có đệ tử mới biết đó là vị thầy đúng nghĩa hay không.
Phẩm tính đầu tiên của một bậc thầy là dòng tâm thức của bậc thầy phải được điều phục nhờ giới. Nghĩa là vị thầy phải giữ vững giới luật. Khi dạy học trò không được uống rượu, bản thân người thầy phải không uống rượu mới đủ giới hạnh để nói học trò không được uống rượu. Cho nên, phẩm tính đầu tiên của một vị thầy đúng mực là phải giữ vững giới luật.
Trên thế giới này có nhiều người điên rất thông minh, nhưng một vấn đề là họ không có giữ vững được nguyên tắc. Thầy kể câu chuyện: có một người đang lái ô tô. Đang đi đến trước cổng một bệnh viện tâm thần, bất chợt lốp xe bị bể. Người này phải dừng xe lại để thay bánh xe. Khi anh ta đang loay hoay tháo 4 con tán của bánh xe thì 4 con tán này rớt xuống rãnh cống thoát nước. Anh không cách nào lấy được 4 con tán lên để gắn bánh xe vào. Lúc này một bệnh nhân tâm thần trong bệnh viện nhìn thấy tình cảnh của anh ta. Người bệnh nhân này nói rằng: “Anh không cần phải lo lắng. 3 bánh xe còn lại đều có 4 con tán. Anh chỉ cần tháo mỗi bánh một con tán để lắp vào chiếc bánh xe kia thì xe vẫn chạy được”.
Người lái xe ô tô rất ngạc nhiên, nói với người bệnh nhân tâm thần rằng: “Anh thông minh như thế thì tại sao lại vào bệnh viện tâm thần?” Người này trả lời: “Tôi vào bệnh viện tâm thần là bởi vì tôi bị điên, chứ không phải vì tôi bị ngu”.
Thông thường, người điên rất khôn nhưng họ lại không giữ được các nguyên tắc. Cho nên, một vị thầy cần giữ vững giới luật trong đạo Phật. Đặc biệt, đối với một tu sĩ, có 253 điều luật cần phải giữ vững.
Chúng ta thấy AI (trí tuệ nhân tạo) rất thông minh nhưng AI lại không giữ giới được. AI không có giới để giữ, chỉ có những đoạn code phải làm theo mà thôi.
Phẩm hạnh thứ 2 của bậc thầy là tâm tán loạn của bậc thầy phải được rất an nhờ tịnh chỉ nhất tâm. Nghĩa là vị thầy phải cực kỳ tập trung và có định lực.
Phẩm tính thứ 3 là sự chấp thủ bản ngã nơi bậc thầy rất tịnh nhờ trí tuệ. Nghĩa là vị thầy cần phải thông tuệ, có sự hiểu biết sâu sắc và thấu đáo về Phật pháp.
Trong đạo Phật nói đến 3 điều quan trọng để đạt giải thoát, giác ngộ là Giới - Định - Tuệ. Vị thầy cần có 3 điều căn bản này. Giới là phải tuân thủ nguyên tắc. Định là phải có định lực. Tuệ là có trí tuệ, có sự hiểu biết sâu sắc về đạo Phật.
Vào thời của Đức Phật, để đạt Phật quả, chỉ cần có 3 điều là Giới - Định - Tuệ. Tuy nhiên, thời nay, để có thể giác ngộ, cần có 4 điều quan trọng: Giới - Định - Tuệ - Zoom. Thời bây giờ nếu có Zoom, ta sẽ học được Giới - Định - Tuệ, sẽ có được tất cả. Cho nên, Zoom là điều quan trọng nhất. Chỉ cần có Zoom, lên lớp học đúng giờ, Thầy sẽ lo phần còn lại. Chỉ cần lên lớp học Zoom, Thầy sẽ từ từ giải thích, hướng dẫn chúng ta tất cả những điều cần phải làm để đạt được giác ngộ. Cho nên, Giới - Định - Tuệ là 3 phẩm tính quan trọng đầu tiên của một vị thầy.
Phẩm tính thứ 4 là vị thầy cần phải có nhiều kiến thức hơn học trò, đặc biệt là kiến thức về Phật pháp.
Phẩm tính thứ 5 là vị thầy phải có tâm luôn mong muốn làm lợi lạc cho học trò. Nếu một vị thầy không có mong muốn làm lợi lạc cho học trò thì sẽ không giúp được gì cho mình cả.
Phẩm tính thứ 6 là vị thầy cần có hiểu biết sâu sắc về Phật pháp. Sách Giải Thoát Trong Lòng Tay có mô tả vị thầy phải là một kho tàng kinh điển. Nghĩa là lời dạy của vị thầy phải được rút trích, chứng minh được nguồn gốc từ trong kinh điển mà Đức Phật giảng dạy.
Ở đây chúng ta cần phải hiểu thông tuệ về Phật pháp là như thế nào. Phật pháp giống như những phương tiện, những phương pháp mà chúng ta sử dụng. Có rất nhiều phương pháp. Nếu vị thầy không biết nhiều phương pháp đa dạng thì với những học trò khác nhau, vị thầy sẽ không biết linh hoạt áp dụng các phương pháp phù hợp cho từng học trò.
Tại sao chúng ta hay đi siêu thị? Vì đi siêu thị, chúng ta có nhiều lựa chọn hơn. Vị thầy cũng giống như vậy. Vị thầy cần phải hiểu nhiều phương pháp đa dạng, để biết dùng phương pháp nào là tốt nhất, phù hợp nhất cho từng học trò. Một vị thầy thông suốt các phương pháp có thể kết hợp 2 phương pháp khác nhau để tạo ra một phương pháp mới.
Đó là điều Thầy đã làm với chương trình nghiên cứu về việc áp dụng thiền để cải thiện hệ miễn dịch. Thầy đã tiến hành thí điểm trên 12 người và cho ra kết quả rất khả quan. Bây giờ Thầy xin giấy phép để áp dụng cho số đông. Thầy không biết áp dụng trên 150 người thì sẽ có kết quả như thế nào. Trong tương lai, nếu chương trình nghiên cứu này cho ra kết quả chứng minh hoàn toàn có thể cải thiện hệ miễn dịch thì Thầy muốn chia sẻ miễn phí các phương pháp thiền đó cho tất cả mọi người. Thầy muốn phương pháp thực hành thiền này được đăng ký bản quyền dưới tên của Thầy. Khi đó, Thầy có thể chủ động chia sẻ cho tất cả mọi người. Thầy không chỉ nghĩ đến chuyện áp dụng thiền để giúp tinh thần được tốt hơn mà còn giúp cho cơ thể trở nên khỏe mạnh hơn.
Đó là lý do vị thầy phải là một kho tàng kinh điển, phải thông thạo tất cả các phương pháp thực hành trong kinh điển do Phật dạy thì mới có thể hướng dẫn các phương pháp phù hợp cho từng học trò cụ thể.
Thầy hỏi con số may mắn của mình là số mấy? Mỗi học viên ở đây đều có mã học viên và đó là con số may mắn của mỗi người. Thông thường mã PIN của thẻ ATM cũng có 4 số. Mã học viên của lớp này đa số có 4 số. Những con số này là số may mắn, nhưng đừng dùng mã học viên đó làm mã PIN cho thẻ ATM của mình (Rinpoche cười).
Ở đây ta đang học những phẩm tính cần có của một vị thầy đúng mực. Khi ta quan sát các vị thầy, nếu vị thầy nào có những phẩm tính này thì đó là một vị thầy xứng đáng để nương tựa. Thông thường ta nghĩ rằng theo học thầy nào cũng được, nhưng không phải như vậy. Ta chỉ có thể nương tựa được những vị thầy thực sự có phẩm hạnh. Ta cần nhìn vào các phẩm hạnh này để xác định đâu là vị thầy đúng nghĩa.
Sách Giải Thoát Trong Lòng Tay hướng dẫn rất rõ ràng một vị thầy xứng đáng để nương tựa cần có những phẩm tính như thế nào và bản thân chúng ta, với tư cách là học trò, muốn tìm cầu một vị thầy như thế thì cần phải có những phẩm tính như thế nào.
Vì sao các phẩm tính của vị thầy thực sự quan trọng? Giống như chúng ta là bệnh nhân, khi đến bệnh viện, chắc chắn ai cũng muốn tìm cho mình một bác sĩ giỏi có thể chữa được căn bệnh của mình. Vậy ai sẽ có trách nhiệm trong việc giữ tiêu chuẩn bác sĩ giỏi? Bệnh viện chính là người có trách nhiệm giữ các bác sĩ đủ tiêu chuẩn để chữa bệnh cho bệnh nhân.
Đó là lý do ta cần nắm vững các phẩm tính của vị thầy để xác định đâu là vị thầy xứng đáng để nương tựa. Những phẩm tính của bậc thầy và những phẩm tính của người đệ tử là 2 phần rất quan trọng trong phần nương tựa đạo sư. Chúng ta hãy đọc ngày thứ 7 và ngày thứ 8 trong sách Giải Thoát Trong Lòng Tay để hiểu thêm về cách nương tựa một bậc thầy như thế nào.
Trong gia đình, ở vai trò là bố mẹ cần dạy con cái, hay ở vai trò là anh chị lớn cần dạy em của mình, chúng ta đều cần các phẩm tính đúng mực này. Hoặc trong công ty, ở vai trò là trưởng nhóm hay sếp, phải hướng dẫn người khác, ta cũng cần có các phẩm tính này.
Đặc biệt, giữ vững nguyên tắc và có trí tuệ là 2 điều thực sự quan trọng để có thể dẫn dắt người khác. Bên cạnh đó, định lực là điều rất quan trọng. Làm việc gì cũng cần sự tập trung. Nếu làm việc mà không tập trung thì sẽ không thành công được việc gì cả.
Thầy nói rằng hôm trước ở Ấn Độ, có một người lạ đến gặp và nói chuyện với Thầy. Người này chia sẻ với Thầy một điều rất thú vị: “Con có rất nhiều điều muốn làm trong cuộc đời này, nhưng con rất dễ mất tập trung nên đến bây giờ con cũng không thành công được việc gì cả”.
Cũng giống như vậy, chúng ta đi học hay đi làm đều muốn có điểm cao, thành tích tốt nhưng chúng ta lại dễ mất tập trung nên không chú tâm được vào việc học hay công việc của mình. Cho nên Đức Phật dạy rằng, muốn thành công việc gì cũng cần phải có định lực, tức phải tập trung được vào việc mình đang làm.
Thông thường chúng ta hay bị trì hoãn. Thực ra trì hoãn không phải là lười biếng. Trì hoãn nghĩa là ta mong muốn làm một việc gì đó, nhưng có nhiều chuyện khiến cho ta bị phân tâm rồi bị kéo theo sự phân tâm đó, cuối cùng không làm được chuyện mình muốn làm. Cho nên, một cách duy nhất để có thể phát triển định lực, tức tăng khả năng tập trung của mình là Zoom.
Năm sau chúng ta sẽ học đến phần thiền tịnh chỉ, trong đạo Phật gọi là Samatha. Đây là một phần trong chương trình học, hướng dẫn chúng ta thiền và phát triển tâm thức như thế nào để tăng được định lực.
Trong cuộc sống, có rất nhiều điều khiến ta bị phân tâm. Các suy nghĩ không cần thiết cứ liên tục phát sinh trong tâm, khiến chúng ta rất dễ bị mất tập trung. Càng nhiều suy nghĩ xảy đến, ta càng dễ bị phân tâm và càng bị mất tập trung. Cho nên, chúng ta cần phải vượt qua được chướng ngại này. Chúng ta sẽ được hướng dẫn cách tăng trưởng định lực vào năm sau, khi học về thiền tịnh chỉ.
Đây là những phẩm tính rất quan trọng mà ta cần tôi luyện trong cuộc sống. Đặc biệt trong mối quan hệ thầy trò, nếu là học trò, ta cần phải biết những phẩm tính cần có của người học trò. Nếu ở vai trò hướng dẫn người khác, ta phải có phẩm tính của một người dẫn dắt, đầu tiên là phải rèn luyện được tính kỷ luật, giữ vững được nguyên tắc.
Một cách rèn luyện tính kỷ luật là liên tục nhắc nhở bản thân mình. Ví dụ, ta đặt mục tiêu mỗi buổi sáng đúng 8h phải chạy bộ 30 phút. Mỗi ngày, ta phải liên tục nhắc bản thân là phải chạy bộ 30 phút. Thỉnh thoảng ta bị trì hoãn, không muốn làm thì bản thân mình sẽ tự tìm hàng trăm lý do để không làm việc đó.
Thầy kể câu chuyện: ngày trước trong lớp Thầy dạy học, có một chú tiểu đang ngủ gục. Thầy gọi chú tiểu đứng dậy đi lấy đồ cho Thầy. Chú tiểu đó nói rằng: “Con đang buồn ngủ, không đi nổi đâu”. Thầy hỏi lại rằng: “Con đang nói chuyện đấy thôi mà sao nói là đang ngủ”. Chú tiểu viện lý do là “Con đang ngủ, chứ vẫn nói chuyện được” (Rinpoche cười).
Khi không muốn làm chuyện gì, chúng ta sẽ có hàng ngàn lý do để né tránh chuyện đó. Để tập được tính nguyên tắc và kỷ luật, ta phải liên tục nhắc nhở bản thân. Ví dụ, ta muốn chạy bộ vào buổi sáng lúc 8h thì phải liên tục nhắc nhở bản thân đúng 8h sáng phải chạy bộ. Khi làm được một lần, 2 lần thì dần dần sẽ thành thói quen. Khi đã trở thành thói quen, chuyện đó sẽ rất dễ dàng với mình. Để xây dựng được một thói quen mới, các nghiên cứu cũng nói rằng cần làm việc đó liên tục suốt 21 ngày mới có thể trở thành thói quen. Sau đó sẽ rất dễ dàng để ta có thể giữ vững kỷ luật đó. Thói quen của Thầy là kết thúc lớp đúng giờ.
