Trước hết, khi bắt đầu thực hành quán tưởng đức Kim Cang Trì trong tim đức Phật Thích Ca, quý vị chỉ cần nghĩ rằng đức Kim Cang Trì ngự nơi tim đức Phật Thích Ca. Quán tưởng như vậy khó một chút. Khi quán tưởng Ruộng Phước, trước hết quý vị quán tưởng bậc Đạo Sư, rồi quán tưởng đức Phật Thích Ca nơi tim của Đạo Sư. Nơi tim của đức Phật Thích Ca, quý vị quán tưởng có đức Kim Cang Trì. Tôi nghĩ tôi đã nói qua phần này phải không? [Người dịch: Dạ phải.] Bây giờ tôi có một câu hỏi. Sau khi quán tưởng đức Kim Cang Trì thì quý vị phải quán tưởng điều gì nữa?
Người dịch: Đạo tràng Hồ Chí Minh trả lời “chủng tự HUM.”
Đúng như vậy! Tôi nghĩ quý vị đã giỏi hơn rồi [Rinpoche cười]. Bây giờ tôi hỏi quý vị câu thứ hai. Quý vị phải quán tưởng chủng tự HUM bằng ngôn ngữ nào? Tiếng Phạn, tiếng Tây Tạng hay tiếng Việt?
Người dịch: Đạo tràng Hà Nội trả lời quán tưởng bằng tiếng Tây Tạng.
Thế còn ở Hồ Chí Minh?
Người dịch: Đạo tràng Hồ Chí Minh có vài câu trả lời. Vài người nói quán tưởng bằng tiếng Việt, một số khác nói rằng cách nào thuận tiện nhất thì quán tưởng theo cách đó.
Câu trả lời đúng là bất cứ cách nào quý vị cảm thấy thuận tiện nhất. Ở Ấn Độ, người ta quán tưởng bằng tiếng Phạn khi thực hành Mật điển, còn người Tây Tạng thì quán tưởng bằng Tạng ngữ. Khi Mật điển vào Việt Nam thì quý vị nên quán tưởng bằng tiếng Việt. Hãy quán tưởng bằng bất cứ cách nào quý vị cảm thấy thuận tiện. Trong Mật điển, sẽ tốt hơn nếu chúng ta thêm hai biểu tượng vào chữ HUM tiếng Việt. Đó là biểu tượng bán nguyệt và giọt nước. Quý vị có muốn tôi ghi ra không? Có thể bây giờ điểm này chưa quan trọng, nhưng sau này, khi quý vị hiểu nhiều hơn rồi thì tôi sẽ giải thích. Đối với Mật điển Phật giáo, ở Ấn Độ người ta quán tưởng bằng tiếng Phạn. Khi Mật điển vào Tây Tạng thì người ta quán tưởng bằng Tạng ngữ. Bây giờ quý vị có thể quán tưởng bằng tiếng Việt. Hiện tại, quý vị không thể nào cùng lúc quán tưởng tất cả, không thể được. Quý vị hãy quán tưởng đức Phật Thích Ca trước, rồi quán tưởng đức Kim Cang Trì, sau đó mới quán tưởng chủng tự HUM trong tim đức Kim Cang Trì. Khi quý vị có thể đồng thời quán tưởng tất cả thì đó là một giai đoạn khá cao của việc hành trì. Trong Mật điển có hai giai đoạn; đó là giai đoạn tự sinh khởi (self-generating stage) và giai đoạn thành tựu (completion stage). Hiện tại đây là giai đoạn tự sinh khởi. Ý nghĩa của từng giai đoạn chúng ta sẽ bàn sau.
